فرسایش خاک، نابودی جنگلها، بحران آب، آتشسوزیهای کنترلنشده، آلودگی هوا، مدیریت ناکارآمد پسماند و تخریب زیستگاههای حیوانی، همگی زنگهای خطری هستند که سالهاست به صدا درآمدهاند و بیپاسخ ماندهاند.
پایگاه فرهنگی اجتماعی “دەنگانا” کردستان/ در نظامهای حقوقی مدرن، محیطزیست دیگر یک مفهوم اخلاقی یا توصیهای نیست؛ بلکه حق بنیادین بشر و از عناصر اصلی توسعه پایدار محسوب میشود. امروز در سراسر جهان، حق برخورداری از محیطزیست سالم همردیف حق حیات، حق سلامت و حق امنیت قرار گرفته است. با این حال، در کشور ما فاصلهای عمیق میان گفتار و کردار دیده میشود؛ فاصلهای که نهفقط منابع طبیعی، بلکه آینده نسلهای بعدی را تهدید میکند.
واقعیت این است که سخنرانیها، آییننامهها و شعارهای فراوانی درباره حفاظت از محیطزیست مطرح شده؛ اما اراده عملیِ متناسب با بحرانها وجود ندارد. امروز، طبیعت ما دیگر توان تحمل وعدههای بدون اقدام را ندارد. هر روز تأخیر، خسارتی است که بازگشتناپذیر خواهد بود.
طبق اصول مسلم حقوق عمومی، دولت مکلف است که پیشگیری را بر درمان مقدم بداند. اما ما عملاً شاهدیم که در بسیاری از حوزهها، اقدامات زیستمحیطی صرفاً واکنشی، دیرهنگام و گاه نمایشی است. قانون وجود دارد، اما ضمانت اجرا یا اراده اجرا، آنطور که باید، بهکار گرفته نمیشود.
اکنون باید با صراحت و بدون تعارف بگوییم در موضوع محیطزیست، نه فقط عقب هستیم؛ بلکه از مرز هشدار عبور کردهایم. فرسایش خاک، نابودی جنگلها، بحران آب، آتشسوزیهای کنترلنشده، آلودگی هوا، مدیریت ناکارآمد پسماند و تخریب زیستگاههای حیوانی، همگی زنگهای خطری هستند که سالهاست به صدا درآمدهاند و بیپاسخ ماندهاند.
امروز اگر نایستیم، فردایی برای ایستادن باقی نخواهد ماند. حفاظت از محیطزیست، لطف دولتها به مردم نیست. وظیفه قانونی، حاکمیتی و غیرقابلتعویق آنهاست. این حق، حق مردم است؛ حقی که اگر تضییع شود، به معنی تضییع حق حیات ملت است. هیچ کشوری بدون سرزمین سالم، بدون منابع پاک و بدون طبیعت زنده، نمیتواند ادعای توسعه، عدالت یا رفاه داشته باشد. نسل ما باید بهروشنی اعلام کند: ما مسئول آیندهای هستیم که فرزندانمان در آن زندگی خواهند کرد. امروز، حتی فردا هم دیر است.
دولت، نهادها، و هر یک از ما، باید سهم خود را در حفاظت از محیطزیست ادا کنیم؛ نه در حد شعار، بلکه در مسیر قانون، اقدام و مسئولیت واقعی. محیطزیست چیزی نیست که اگر از دست رفت، دوباره ساخته شود. اگر امروز نایستیم، فردا ایستادن بیهوده است و اگر امروز عمل نکنیم، آیندگان حق خواهند داشت ما را قضاوت کنند: شما هنگامی بیدار شدید که زمان از شما عبور کرده بود.
شایان بخشنده
