مقدمه: اساتید حقالتدریس دانشگاههای کردستان از قبیل دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دانشگاه پیام نور، دانشگاه کردستان، دانشگاه فنی و حرفهای، فرهنگیان و دانشگاه علمی کاربردی، به عنوان بخش مهمی از نظام آموزش عالی منطقه، با چالش تأخیر در پرداخت حقالزحمههای خود مواجه هستند. این مشکل، که به دلیل کمبود بودجه و ناکارآمدیهای مدیریتی تشدید شده، فشار مالی و روانی مضاعفی را بر این قشر زحمتکش وارد کرده است. علاوه بر این، جنگ تحمیلی دوازده روزه اسرائیل، با ایجاد اختلال در برنامههای آموزشی و به تعویق افتادن امتحانات، این مشکلات را پیچیدهتر کرده است. این گزارش به بررسی این مسائل و تأثیرات آنها بر جامعه دانشگاهی کردستان میپردازد.
وضعیت پرداخت حقالتدریس اساتید تأخیر در پرداخت حقالتدریس اساتید در دانشگاههای مذکور، به یک معضل مزمن تبدیل شده است. گزارشها نشان میدهد که در برخی موارد، این پرداختها برای چندین ترم به تعویق افتاده و اساتید ماهها یا حتی سالها بدون دریافت دستمزد به فعالیت ادامه دادهاند. این موضوع مشهود بوده و اساتید بارها نسبت به این وضعیت اعتراض کردهاند.
مبلغ حقالتدریس پرداختی به اساتید، بهویژه برای دارندگان مدارک کارشناسی ارشد و دکتری، بسیار ناچیز گزارش شده است. این مبالغ، که گاهی به ازای هر ساعت تدریس بین ۱۲ تا ۱۴ هزار تومان(زیر ۲۰ هزار تومان) و با کسر مبالغ مالیات و… همراه است، با توجه به تورم و هزینههای بالای زندگی، پاسخگوی نیازهای مالی اساتید نیست. این وضعیت، بهویژه در شرایط اقتصادی کنونی، فشار مضاعفی را بر اساتید حقالتدریس این دانشگاهها وارد کرده و بسیاری از آنها را در آستانه مشکلات معیشتی قرار داده است.
تأثیر جنگ دوازدهروزه بر امتحانات
جنگ تحمیلی دوازده روزه رژیم صهیونیستی، تأثیرات قابلتوجهی بر نظام آموزشی ایران، از جمله دانشگاههای کردستان، داشته است. به دلیل شرایط اضطراری و اختلال در برنامههای آموزشی، امتحانات در دانشگاههای علوم پزشکی کردستان، پیام نور، کردستان، فنی و حرفهای و علمی کاربردی با تأخیر برگزار خواهد شد. این تأخیر، برنامهریزیهای مالی دانشگاهها را نیز تحت تأثیر قرار داد. این موضوع به نوبه خود، توانایی دانشگاهها برای پرداخت بهموقع حقالتدریس اساتید را کاهش داد.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرده است که برای آگاهسازی دانشجویان از ابعاد این جنگ، ویژهنامهای برای مقاطع تحصیلی دانشگاهی تهیه خواهد شد که از سال تحصیلی آینده در برنامههای آموزشی گنجانده میشود. این اقدام، هرچند در راستای آموزش و اطلاعرسانی است، اما تأخیر در امتحانات و اختلال در روند آموزشی، مشکلات مالی موجود را تشدید کرده است. تأثیرات اجتماعی و آموزشی تأخیر در پرداختها و اختلال در برنامههای آموزشی، تبعات گستردهای بر جامعه دانشگاهی کردستان داشته است. اساتید حقالتدریس دانشگاههای علوم پزشکی کردستان، پیام نور، کردستان، فنی و حرفهای و علمی کاربردی، که اغلب فاقد امنیت شغلی و مزایای استخدامی هستند، در شرایطی قرار گرفتهاند که ناچارند با درآمدهای ناچیز و نامنظم به فعالیت ادامه دهند. این وضعیت، انگیزه آنها برای تدریس را کاهش داده و در برخی موارد به ترک حرفه یا مهاجرت به دیگر مناطق منجر شده است. از سوی دیگر، دانشجویان نیز از این شرایط متأثر شدهاند، زیرا کیفیت آموزش و تمرکز اساتید تحت تأثیر فشارهای مالی کاهش یافته است.
پیشنهادات و راهکارها برای رفع این مشکلات، اقدامات زیر پیشنهاد میشود: تخصیص بودجه ویژه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت (برای دانشگاه علوم پزشکی کردستان) باید بودجهای مشخص برای پرداخت بهموقع حقالتدریس اساتید در دانشگاههای کردستان، پیام نور، فنی و حرفهای و علمی کاربردی اختصاص دهند. تخصیص اعتبارات ۱۰۰ درصدی، مشابه آنچه در برخی دانشگاهها در سال گذشته انجام شد، میتواند این مشکل را تا حدی برطرف کند.
افزایش مبلغ حقالتدریس: با توجه به تورم و افزایش هزینههای زندگی، بازنگری در مبلغ پرداختی به اساتید ضروری است. این مبالغ باید با شأن و زحمات اساتید همخوانی داشته باشد.
شفافسازی فرآیندهای مالی: دانشگاههای مذکور باید فرآیندهای مالی خود را شفاف کرده و گزارشهای منظمی از وضعیت پرداختها ارائه دهند. پشتیبانی از اساتید در شرایط بحرانی: در مواقع بحرانی مانند جنگ یا بلایای طبیعی، برنامههای جایگزین برای حفظ جریان درآمدی اساتید و تداوم آموزش باید طراحی شود.
نتیجهگیری: اساتید حقالتدریس دانشگاههای کردستان با چالشهای جدی در زمینه پرداخت حقوق خود مواجه هستند که با تأثیرات جنگ دوازدهروزه و تأخیر در امتحانات تشدید شده است. این وضعیت، نهتنها معیشت اساتید، بلکه کیفیت آموزش عالی در منطقه را تهدید میکند. لازم است مقامات مسئول، از جمله وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت و دانشگاههای مذکور، با اتخاذ اقدامات فوری و مؤثر، این مشکلات را برطرف کنند تا از آسیب بیشتر به نظام آموزشی و جامعه دانشگاهی جلوگیری شود.
محمد فرید سماواتی
